ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΣΤΗΝ ΘΑΛΑΣΣΑ

Η Ελλάδα με περίπου 400 πνιγμούς ετησίως, κατέχει την 5η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 28 κρατών – μελών (Eurostat 2016) και την 39η σε 116 χώρες (World Health Organization 2014) σε πνιγμούς στον κόσμο. Ως εκ τούτου, ο πνιγμός αποτελεί σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας στην Ελλάδα.

Ενστικτώδης Αντίδραση Πνιγμού
Το θύμα πνιγμού που δεν γνωρίζει κολύμπι, εμφανίζει τα εξής χαρακτηριστικά: Δεν φωνάζει βοήθεια. Έχει κάθετο σώμα στο νερό. Χτυπάει τα χέρια του στο νερό στο πλάι ή προς τα πίσω σαν ανάποδο ανεμόμυλο. Δεν μπορεί να πιάσει σωστικό βοήθημα. Θα βυθιστεί σε  περίπου 20 δευτερόλεπτα αν είναι παιδί ή 60 δευτερόλεπτα αν είναι ενήλικος.

Ο Παράγοντας RID του Πνιγμού
Ένα θύμα πνιγμού αδυνατεί να γίνει αντιληπτό από όσους βρίσκονται γύρω του εξαιτίας 3 παραγόντων: Ανικανότητα αναγνώρισης του θύματος (Recognition) γιατί ο περισσότερος κόσμος δεν γνωρίζει την εικόνα ενός θύματος. Παρείσφρηση σε άλλες εργασίες όπως ανάγνωση εφημερίδας ή τακτοποίηση εξοπλισμού (Intrusion). Διάσπαση προσοχής από ομιλία ή  κινητό τηλέφωνο (Distraction).

Κανόνας 1-10-1
Από την στιγμή που θα πέσει στο νερό, ο ναυαγός έχει στην διάθεση του τους εξής χρόνους: 1 λεπτό για να συνηθίσει το κρύο νερό. 10 λεπτά για να κολυμπήσει και να βγει από το νερό μέχρι να παραλύσουν τα άκρα του από το κρύο. 1 ώρα μέχρι να χάσει τις αισθήσεις του.

Το Μοντέλο 4W του Πνιγμού
Σύμφωνα με αυτό, οι παράγοντες που καθορίζουν την έκβαση ενός πνιγμού (θάνατος, επιβίωση) είναι το θύμα, ο διασώστης, οι συνθήκες και η τοποθεσία του πνιγμού. Το κυριότερο ζεύγος παραγόντων είναι το ποιος (διασώστης) σώζει ποιον (θύμα). Ο κυριότερος παράγοντας είναι ο διασώστης. 

Επιθανάτιες Εμπειρίες Θυμάτων Πνιγμού
Σε κάθε 100 θύματα πνιγμού που επιβίωσαν, οι 20 (δηλαδή αναλογία 1:5) βίωσαν μια επιθανάτια εμπειρία. Αυτή μπορεί να περιλαμβάνει 16 συμπτώματα (πχ ο πάσχων βλέπει την ζωή του σαν ταινία, βγαίνει από το σώμα του και παρακολουθεί τον πνιγμό του ή τις προσπάθειες επαναφοράς του στην ζωή από άλλους, διέρχεται από ένα σκοτεινό τούνελ, συναντά ένα λαμπερό ον ή νεκρούς, δέχεται το ερώτημα “θέλεις να μείνεις ή να επιστρέψεις;” και κατανοεί τις επιπτώσεις των πράξεων του στις ζωές άλλων. Επίσης συνειδητοποιεί ότι τα σημαντικότερα πράγματα στην ζωή είναι η αγάπη και η μάθηση.

1. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ 

Οι ναυαγοί στην θάλασσα, προκειμένου να μειώσουν την απώλεια της θερμότητας μπορούν να παραμείνουν ακίνητοι σε δύο στάσεις:
Εμβρυική Στάση (HELP Position): Ο ναυαγός φοράει την ατομική συσκευή επίπλευσης, κρατάει το κεφάλι πάνω από την επιφάνεια του νερού, σταυρώνει χέρια και πόδια μπροστά στο στήθος του.
Στάση Αγκαλιάς (Huddle Position): Ο ναυαγός φοράει την ατομική συσκευή επίπλευσης. Κρατάει με τα χέρια του απλωμένα τον διπλανό ναυαγό με τέτοιο τρόπο ώστε το πλαϊνό μέρος του σώματος του ενός να ακουμπάει στο πλαϊνό μέρος του άλλου.

Τα θύματα πνιγμού μπορούν να σωθούν με τους παρακάτω τρόπους. Οι διαθέσιμες τεχνικές διάσωσης, αναφέρονται με προοδευτικότητα από την πιο απλή και ασφαλή για τον διασώστη προς την πιο δύσκολη:

1. Φωνή και Σήμα. Φώναξε στο θύμα και κάνε ένα σινιάλο για να τον ενθαρρύνεις να έρθει προς το μέρος σου.
2. Διάσωση με έκταση. Ξάπλωσε κάτω και τέντωσε το χέρι σου ή κάποιο αντικείμενο προς το θύμα (π.χ., ξύλο, ομπρέλα, πετσέτα).
3. Διάσωση με ρίψη. Πέταξε κάτι που μπορεί να πιάσει το θύμα (π.χ. σκοινί, σανίδα, μπάλα, ατομική συσκευή επίπλευσης).
4. Διάσωση με υδροβασία. Μπες στο νερό και περπάτησε μέχρι το σημείο που μπορείς και πατάς στον πυθμένα. Τέντωσε το χέρι ή κάποιο αντικείμενο στο θύμα.
5. Διάσωση με σκάφος. Προσέγγισε το θύμα χρησιμοποιώντας οποιοδήποτε είδος πλωτού μέσου (πχ σωστική σανίδα, στρώμα θαλάσσης, βάρκα με κουπιά, jet ski, ταχύπλοο σκάφος).
6. Κολυμβητική διάσωση με βοήθημα. Μπες στο νερό, προσέγγισε κολυμπώντας το θύμα και διατηρώντας μία απόσταση ασφαλείας 2 μέτρων άπλωσε ένα αντικείμενο (πχ, πετσέτα, μπλούζα, μπάλα, ατομική συσκευή επίπλευσης, σωστικό σωλήνα, σωστική σανίδα).
7. Διάσωση με ρυμούλκηση. Χρησιμοποίησε αυτή τη διάσωση ως τελευταία επιλογή. Προσέγγισε το θύμα από πίσω. Ρυμούλκησε κρατώντας το θύμα από το πηγούνι, το χέρι, τα ρούχα, τις μασχάλες ή το στήθος.

2. ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΟ ΝΕΡΟ 

• Το περιοδικό “Ο Αθλοσώστης” κυκλοφορεί σε 113 χώρες δωρεάν κάθε μήνα. Μπορεί να το λαμβάνει κανεις δωρεάν κάθε μήνα αν συμπληρώσει το e-mail του πάνω αριστερά στην σελίδα.
• Το Εθνικό Πρόγραμμα Ασφάλειας στο Νερό και μαθητείες αθλητικής ναυαγοσωστικής από απόσταση περιλαμβάνει δωρεάν εκπαιδευτικό υλικό ασφάλειας στο νερό.
• Το Διεθνές Πρόγραμμα Πρόληψης Πνιγμών “Τσάρλι ο διασώστης” είναι βασισμένο σε αληθινά περιστατικά από την ζωή του σκηνοθέτη του Baywatch. Εγκεκριμένο από διεθνείς οργανισμούς. Απευθύνεται σε παιδιά 6-12 ετών.
• Η εφαρμογή για φορητά τηλέφωνα Doctor Next 2 Me, εντοπίζει τον πλησιέστερο ιατρό σε στεριά ή εν πλω. Προσφέρει τηλεϊατρική και καθοδήγηση.

3. ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΝΑΥΑΓΟΣΩΣΤΙΚΗ

• Η Ένωση Αθλητικής Ναυαγοσωστικής Ελλάδος, είναι το “σπίτι” του αθλήματος που σώζει ζωές. Πραγματοποιεί δραστηριότητες ασφάλειας στο νερό και αγώνες αθλητικής ναυαγοσωστικής.
• Η αθλητική ναυαγοσωστική είναι η επιτομή του Ολυμπιακού ιδεώδους και το μοναδικό ανθρωπιστικό άθλημα. Διεξάγεται από την δεκαετία του 1950 σε 50+ χώρες και φιλοξενείται σε πλήθος διεθνών αθλητικών διοργανώσεων.
• Διαθέτει αγωνίσματα που περιέχουν τα στοιχεία της κολύμβησης, κωπηλασίας, τρεξίματος, διάσωσης, πρώτης βοήθειας. Προετοιμάζουν τους απλούς πολίτες για μια επείγουσα κατάσταση εντός και εκτός νερού και προσφέρουν επιχειρησιακή ικανότητα στους επαγγελματίες διασώστες και ανανήπτες.
• Η Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Αθηνών διεξάγει αγώνες για φοιτητές στην Ελλάδα και διοργανώνει αποστολές στην Αγγλία.
• Η Ένωση Αθλητικής Ναυαγοσωστικής Ελλάδος διοργανώνει αγώνες στην Ελλάδα και αποστολές ομάδων στο εξωτερικό για όλους ανεξαρτήτου ιδιότητας, ηλικίας ή κολυμβητικής ικανότητας.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

• Το κρύο νερό στην θάλασσα σκοτώνει.
• Οι τεχνικές διάσωσης και επιβίωσης είναι σημαντικές για την σωτηρία του ναυαγού και την ασφάλεια του επαγγελματία ή ερασιτέχνη διασώστη.
• Η συμμετοχή σε προπονήσεις και αγώνες αθλητικής ναυαγοσωστικής, μπορούν να προετοιμάσουν απλούς πολίτες και επαγγελματίες διασώστες αυξάνοντας το “τοίχος ανοσίας” απέναντι στους τραυματισμούς εντός και εκτός νερού.