Κυβερνήτης (επαγγελματίας) ή Κυβερνήτης (ιδιοκτήτης) ενός ιστιοπλοϊκού σκάφους σημαίνει ευθύνη, επίγνωση του έργου που αναλαμβάνει έναντι του πληρώματός του, καθώς και ικανότητα χειρισμών του σκάφους. Επίσης σημαίνει γνώσεις αποφυγής συγκρούσεων και πολλά άλλα, που όλα θα μπορούσαμε να πούμε ότι συμπυκνώνονται στην λέξη Ναυτοσύνη. Η Ναυτοσύνη λοιπόν είναι αυτή που θα καθοδηγεί το μυαλό και κατά συνέπεια τις αποφάσεις ενός σωστού και έμπειρου κυβερνήτη.
Παρακάτω θα αναπτύξουμε κάποια από τα βασικά σημεία που θα κάνουν το ταξίδι πιο ΑΣΦΑΛΕΣ και την ζωή του κυβερνήτη πιο χαλαρή, αφού δεν θα έχει να σκεφτεί τα καθημερινά θέματα ασφάλειας, αλλά αυτή καθ’ αυτή την σωστή έκβαση του πλου και την διασκέδαση του πληρώματος του.
Σωσίβια: Στο σκάφος πρέπει να υπάρχουν τα ανάλογα σε αριθμό σωσίβια τόσο για τους επιβάτες όσο και για τον κυβερνήτη και τα οποία θα πρέπει να βρίσκονται σε προσβάσιμα σημεία, τα οποία πρέπει να γίνουν γνωστά στο πλήρωμα κατά την επιβίβασή του στο σκάφος.
Φωτοβολίδες: Πρέπει να υπάρχουν μέσα στο σκάφος, όπως αυτές απαιτούνται από τους κανονισμούς και όχι ληγμένες.
Πυροσβεστήρες: Σε εμφανή σημεία και λειτουργικοί με τις προβλεπόμενες ημερομηνίες λήξης.
Σωσίβια Λέμβος (Life Raft): (όπου αυτό απαιτείται) το οποίο να έχει περάσει από τους προβλεπόμενους ελέγχους του κατασκευαστή.
VHF: Η σωστή λειτουργία του βασικού εργαλείου επικοινωνίας του σκάφους με τον έξω κόσμο, (τα κινητά τηλέφωνα μπορεί να μην λειτουργούν στο σημείο που θα απαιτηθεί βοήθεια) είναι απόλυτα απαραίτητη. Το VHF πρέπει να λειτουργεί αδιάλειπτα, αν και ενοχλεί, ενώ επίσης ο κυβερνήτης επιβάλλεται να γνωρίζει την σωστή γλώσσα επικοινωνίας μέσα από αυτό. Τα τελευταία χρόνια που τα VHF, έχουν γίνει ψηφιακά και έχουν προστεθεί σε αυτά και επιπλέον λειτουργίες όπως το Distress alert ή το MMSI, ο κυβερνήτης επιβάλλεται να έχει περάσει ένα από τα ανάλογα σχολεία που υπάρχουν σε Ναυτικούς Ομίλους.
Καύσιμα: Το σκάφος πρέπει να έχει αρκετά καύσιμα για να μπορεί να κάνει ελιγμούς στα λιμάνια αλλά και για να μπορεί να ταξιδέψει με μηχανή σε μία έκτακτη ανάγκη. Σίγουρα η οικονομία στα καύσιμα δεν θα σώσει τον προϋπολογισμό του ταξιδιού, ενώ αντίθετα μπορεί να καταστρέψει πολύ εύκολα και για ελάχιστα χρήματα ένα καταπληκτικό ταξίδι.
Μηχανή σκάφους: Πρέπει να συντηρείται ετησίως από επαγγελματίες του είδους, ώστε να λειτουργεί σωστά όποτε χρειαστεί μέσα στα λιμάνια ή σε κάποια έκτακτη κατάσταση.
Ιμάντες ασφαλείας: Απαιτούνται κυρίως για νυχτερινό πλου και ειδικά κάτω από δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Όταν χρειαστούν πρέπει να είναι ευκολα προσβάσιμοι.
Χάρτες (χάρτινοι): Καλά είναι τα ηλεκτρονικά όργανα και το GPS, αλλά όλα εξαρτώνται από το ρεύμα του υποθετικά υπάρχει στο σκάφος. Όμως όταν το ρεύμα δεν θα υπάρχει για τεχνικούς λόγους ή όταν οι δορυφόροι που τροφοδοτούν με πληροφορίες το GPS, θα έχουν κάποιο πρόβλημα (έχει ήδη συμβεί σε εμπόλεμες ή προβληματικές περιοχές) τότε δεν θα προσφέρει δεδομένα στον κυβερνήτη και μόνον οι χάρτινοι χάρτες θα μπορούν να δείξουν την πορεία για μια ασφαλή πρόσδεση του σκάφους. Φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε και τα παρελκόμενα όπως τα μολύβια, τις γόμες, το κουμπάσο, τον διπαράλληλος και την πυξίδα διοπτεύσεως.
Πορτολάνους (Χάρτινους): Χρειάζονται να υπάρχουν μέσα στο σκάφος, ειδικά για τα λιμάνια που προβλέπεται να επισκεφτεί το σκάφος κατά την διάρκεια του ταξιδιού. Παρέχουν λεπτομερείς πληροφορίες για κολπίσκους και λιμάνια και αυτό βοηθάει ιδιαίτερα όταν αγκυροβολούμε ή θέλουμε να δέσουμε σε λιμάνι που δεν γνωρίζουμε.
Φαρμακείο: Πάντα μέσα στο σκάφος και σε προσβάσιμο σημείο πρέπει να υπάρχει ένα φαρμακείο εφοδιασμένο με μη ληγμένα φαρμακευτικά είδη που μπορεί να χρειαστούν για τις πρώτες βοήθειες, αν κάποιο μέλος του πληρώματος τραυματιστεί. (Υπάρχουν στο διαδίκτυο αναλυτικές πληροφορίες για το τι πρέπει να περιέχει ένα ανάλογο φαρμακείο πρώτων βοηθειών). Καλό και θετικό φυσικά είναι ο κυβερνήτης να έχει περάσει και κάποιο επιπλέον σχολείο Πρώτων Βοηθειών ή ΚΑΡΠΑ, που θα κάνει το πλήρωμα να νιώθει πιο ασφαλές, προσφέροντας του έτσι διπλή απόλαυση και σιγουριά κατά την διάρκεια του ταξιδιού.
Καιρός: Είναι επιβεβλημένο πάντα πριν από τον απόπλου για ένα μικρό ή μεγάλο ταξίδι, ο κυβερνήτης να γνωρίζει τις καιρικές συνθήκες που θα βρει μπροστά του. Ενημερωνόμαστε λοιπόν από τους σταθμούς που θα υπάρχουν στην περιοχή για τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες και ποτέ δεν υποτιμούμε τις προβλέψεις διότι μπορεί οι αλλαγές του καιρού να έρθουν πολύ γρηγορότερα ή με μεγαλύτερη ένταση και να κάνουν την κατάσταση για το σκάφος και το πλήρωμα πολύ επικίνδυνη.
Επικοινωνία & Ορολογία: Ξοδέψτε ΄5 λεπτά από τον χρόνο σας κατά την επιβίβαση και την γνωριμία με το πλήρωμα ώστε να τους εξηγήσετε τους βασικούς κανόνες ασφαλείας που ισχύουν για το σκάφος σας καθώς και να τους δείξετε που βρίσκονται όλα τα απαιτούμενα υλικά για την ασφάλειά τους, όπως σωσίβια, πυροσβεστήρες, φωτοβολίδες, φαρμακείο και άλλα. Επίσης κατά την διάρκεια του ταξιδιού εξοικειώστε το πλήρωμά σας με διάφορες ναυτικές ορολογίες, όπως λάσκα, βίρα, μάινα, κ.α. ώστε όταν θα κάνετε χρήση των όρων αυτών να σας καταλαβαίνουν και να ανταποκρίνονται σωστά και να μην σας κοιτάζουν σαν να μιλάτε ξένες γλώσσες.
Φακοί: Αν και τα περισσότερα ιστιοπλοϊκά ταξίδια γίνονται με το φως του ήλιου, μέσα στο σκάφος και σε εύκολα σημεία πρέπει να υπάρχουν λειτουργικοί φακοί για τυχόν ανάγκη κατά την διάρκεια της νύχτας.
Σουγιάδες: Πάντα στο κατάστρωμα ή στην τιμονιέρα πρέπει να υπάρχει ένας καλός σουγιάς, ώστε όταν χρειαστεί να κοπούν κάποια σχοινιά που μπορεί να προκαλέσουν ατύχημα, αυτό να γίνει άμεσα.